O yıllarda Osmanlı Devleti’nin yönetiminde Selanik sancağına bağlı kasabalardan birisi olan Kesendire Kazasında 30 Ekim 1908 tarihinde doğmuştur. Annesi Şehzane Hanım babası İsmail Hakkı Bey’dir. Babası İsmail Hakkı Bey önce Selanik sancağına bağlı Doyran şehrine, daha sonra da yine Selanik sancağına bağlı Vodina’ya atanmasıyla Afet İnan’ın yolculuk süreci daha kırk günlük iken başlamıştı. 1912 yılında Balkan Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte ailesi Anadolu’ya göç etmiş, İstanbul’da bir akrabalarının evinde yerleşmişlerdir. Afet İnan, 4 Mart 1913 yılında Adapazarı’nda okula başlamıştır. Ardından babasının tayini dolayısıyla önce Ankara’ya, sonra da Mihalıçcık’a taşınmıştır. Resmi Kız Okulu’nda öğrenimine devam etmiş ve burada okumayı öğrenmiştir. Bu sırada uzun yıllar verem hastalığıyla mücadele eden annesi 15 Mayıs 1915 günü vefat etmiştir. Afet İnan, Mihalıçcık’tan sonra Ankara, Eskişehir ve tekrar Ankara’ya dönerek Ankara’da Ravza-i Nisvan okulunda yazmayı öğrenmiştir. Bu yıllarda I. Dünya Savaşı’na tanıklık eden ailesiyle birlikte 1917’de yılında Çanakkale/Biga’ya taşınmıştır. Burada 1920 yılında altı yıl süren ilkokul eğitimini tamamlamış, ilkokulu birincilikle bitirmiştir. İlkokulu bitiren İnan babasının tayini sebebiyle bu defa da Alanya’ya gitmiştir. Burada gideceği bir okul olmayan İnan’a babası birtakım ödevler vermiştir. Alanya’da kaldığı dönemde ud çalmayı ve dikişi öğrenmiştir. Bir süre sonra Antalya’nın Elmalı ilçesine taşınmışlardır. Burada aile dostu olan öğretmen Arif Efendi’den coğrafya ve matematik dersleri almıştır. Öğretmen olma ideali doğrultusunda öğretmenlik sınavına girmiş, sınavda başaralı olmasıyla Öğretmenlik Okulu’na kaydolmuştur. Buradaki eğitimi sırasında babasının tayini bu defa Aydın’ın Söke ilçesine çıkmıştır. Burada öğretmen okulunda eğitimine devam etmiştir. Bir süre sonra babasının tayini Bursa’ya çıkmıştır. Bursa’da Kız Öğretmen Okulu’na kayıt yaptırmış, üçüncü sınıftan eğitimine devam etmiştir. Buradaki eğitimi sırasında Tarih Öğretmeni Fakihe Hanımdan oldukça etkilenmiştir. Babasının Sinop’a atanmasının ardından kendisi de yaz tatilini geçirmek üzere babasının yanına gitmiş, tatilin ardından son sınıftaki eğitimini almak için Bursa’ya geri dönmüştür. Öğretmen olarak bu okuldan mezun olmuş, babasının İzmir’e tayini çıkmasıyla kendisi de babasının yanına gitmiştir. İnan’ın tayini de İzmir’in Menemen ilçesine çıkmıştır. Babası burasının uzak olması sebebiyle Afet İnan’ı tayin yerine göndermemiştir. Bir sonraki tayinde İnan İzmir Kordon’daki Redd-i İlhak Okulu’na görevlendirilmiştir. Bu okulda görev yaparken Mustafa Kemal Paşa İzmir’e ziyarette bulunmuştur. Burada Mustafa Kemal Paşa ile tanışan afet İnan’ın eğitiminden ikinci perde aralanmıştır. Zira daha önce Afet İnan, Yüksek Öğretmen Okulu’na gitme arzusundan babasına bahsetmiş lâkin babası tarafından İstanbul’a gönderilmemiştir. Tayini İzmir’den Ankara’ya çıkan İnan, Mustafa Kemal Paşa tarafından Fransızca öğrenmesi için İsviçre’nin Lozan şehrine gönderilmiştir. 2 yıl burada kalmış, Fransızca’nın yanı sıra birçok konuda dersler almış ve sanatsal faaliyetlerde bulunmuştur. Buradaki eğitiminin tamamlanmasıyla yurda geri dönen İnan, Ankara Musiki Muallim Mektebi’nde görev yapmaya başlamıştır. Buradaki görevi sırasında ders kitabının yetersiz olduğunu gören Mustafa Kemal, İnan’dan bazı kitaplardan çeviri yapmasını istemiştir.
Afet İnan, eserlerinde ve yaptığı çalışmalarında kadın hakları, siyasî yaşamda kadının yeri, kadının sosyal konumu ve eğitimine yer vermiştir. Bu hususta önemli çalışmalarından biri Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının verilmesine dair konferansıdır. Nitekim bu konferansta Mustafa Kemal Paşa’nın Türk kadınına haklarının kazandırılmasındaki mücadelesinden bahsetmiştir. Ardından “Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri” isimli eserini kaleme almıştır. Afet İnan, Türk Ocakları’nın kapatılmasının ardından Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleriyle kurulan “Türk Tarih Tetkik Cemiyeti”nin kurucuları arasında yer almış, çalışmalarına burada da devam etmiştir. Atatürk’ün isteğiyle Türk Tarih Tezine temel teşkil edecek olan, orta ve lise dereceli okullar için hazırlanmış “Türk Tarihinin Ana Hatları” adlı kitabın yazarları arasında bulunmuştur. 2-11 Temmuz 1932 tarihinde gerçekleştirilen Birinci Türk Tarih Kongresi’nde “Orta Kurun Tarihine Umumi Bir Bakış” adlı bildirisini sunmuş, kongredeki en uzun bildiriler arasında yer almıştır. 1935 yılında Türk Tarih Kurumu’nun ilk başkanı Yusuf Akçura tarafından asbaşkanlığa seçilmiştir. Türk tarihinin araştırılmasında önemli görevler üstlenen İnan, arkeolojik kazıların yapılması ve bunların raporlandırılması gerektiği hususunun da üzerinde durmuştur. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde görev yapmak amacıyla eğitim almak için Cenevre’ye gitmiş, buradaki eğitimini tamamlayıp yurda geri dönmüş ve Ankara Üniversitesi’nde “Tarihe Giriş” adlı ilk dersini vermiştir. Türk tarihinin öğretilmesi için burada çalışmalarına devam etmiş, birçok çalışmaya imza atmıştır. Arkeolojik araştırmaların yapılması için çalışmalarda bulunan İnan, ırk hakkındaki düşüncelerini uygulamaya geçirmek için antropolojik bir araştırma yapmıştır. Atatürk’ün son zamanlarına yanından ayrılmayan İnan, onun ölümü üzerinde oldukça üzülmüştür. Çalışmalarına ara vermeden devam eden İnan, Sorbonne Üniversitesi’nde “Türk Halkının Antropolojik Karakteri Üzerine” adlı çalışması ile doktorasını tamamlamıştır. 1942’de Doçentlik sınavını vermiştir. 8 yıl sonra yani 16 Haziran 1950 tarihinde de Profesörlüğe atanmıştır. Çalışma hayatı boyunca birçok kitap yazmış, makale kaleme almış ve konferansa katılmıştır.
Afet İnan, Dr. Rıfat İnan’la tanışmış ve evlenmiştir. Çankaya Köşkü’nde yapılan törende çiftin nişan yüzükleri dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından takılmıştır. Rıfat İnan’la hayatını birleştiren Afet İnan eşinin soyadı olan ‘’İnan’’ ı kullanmıştır. Çiftin bu evlilikten Ayçe Arı İnan ve İsmail Demir İnan adında iki çocukları olmuştur. 1960 yılında Rıfat İnan geçirdiği trafik kazası sonucu vefat etmiştir. Cumhuriyet ve Türk kadınının sembol ismi, yaptığı çalışmalarıyla Türk modernleşmesinde katkıda bulunan Afet İnan ise 8 Haziran 1985 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu 77 yaşında hayatını kaybetmiştir.
