ABD’nin Dedeağaç’a Silah ve İstihbarat Yığınağı
Şafak Yıldırım
ABD Dedeağaç’a ilk olarak 2020 yılında silah yığmaya başlamıştır. Bu tarihte ABD, Dedeağaç Limanı üzerinden gerçekleştirdiği askeri sevkiyatın NATO’nun düzenlediği “DEFENDER Europe 20” tatbikatı için olduğunu açıklamıştır.
ABD Dedeağaç’a 2021 yılında da silah yığmaya devam etmiştir. 6 Mayıs 2021’de Dedeağaç Limanı’na gelen Liberty Promise isimli kargo gemisiyle yüzlerce helikopter, askeri araç ve mühimmat indirmiştir. İndirme işleminin iki gün süreceği ve indirilen askeri malzemelerin NATO’nun düzenlediği “DEFENDER Europe 21” tatbikatında kullanılacağı belirtilmiştir.
ABD Dedeağaç’a yaptığı silah yığınağı ile Yunanistan ile stratejik işbirliğini güçlendirmek, Rusya ve Çin’in bölgedeki etkisini dengelemek, Türkiye’ye karşı baskı unsuru oluşturmak ve Dedeağaç Limanı’nın özelleştirilmesi ve işletmesini devralmak gibi hedefler peşinde olduğu iddia edilmektedir.
ABD Dedeağaç'a hangi tür silahları yığmıştır?
ABD Dedeağaç’a özellikle 2020 ve 2021 yıllarında iki ayrı sevkiyat yapmıştır. Bu sevkiyatlarda ABD, Dedeağaç Limanı’na NATO’nun düzenlediği “DEFENDER Europe 20” ve “DEFENDER Europe 21” tatbikatları için askeri araç ve mühimmat göndermiştir.
ABD Dedeağaç’a gönderdiği silahlar arasında M1A2 Abrams tankları, M117 zırhlı araçlar, M2A2 Bradley zırhlı muharebe araçları, Black Hawks helikopterleri, Apache tipi saldırı helikopterleri, Chinook ağır nakliye helikopterleri ve çeşitli mühimmatlar bulunmaktadır.
ABD bu mühimmatları Romanya ve Bulgaristan’a sevk edeceğini duyurmuş olsa da bu silah ve mühimmatların çok ciddi bir kısmı Dedeağaç’ta bırakılmıştır.
Dedeağaç’a Sevk Edilen Mühimmat Türkiye’nin Karşısına Çıkartılıyor
Yunanistan, Lozan Barış Antlaşmasına göre gayri askeri statüde kalması koşuluyla kendisine devredilen 23 adanın tamamını askerileştirmiş vaziyettedir.
ABD’nin Dedeağaç’a yaptığı sevkiyatlar ve askeri hibelerden elde edilen silah ve mühimmatlarda bu adalar sevk edilmektedir.
Özellikle Eylül ayındaki gelişmelere bu durumu net bir şekilde gözler önüne sermiştir. Yunanistan 'Gayri Askeri Statüdeki Ada' (GASA) konumundaki Meis, Midilli ve Sisam adalarına askeri yığınak yapmıştır.
Elde edilen görüntülere göre Yunanistan bu adalara M1A2 Abrams tankları, M117 zırhlı araçlar, M2A2 Bradley zırhlı muharebe araçlarını yani ABD’nin hibe ettiği ve Dedeağaç’a sevk ettiği taarruz silahlarını konuşlandırmış vaziyettedir.
CIA Direktörünün Yunanistan’a Yaptığı Ziyaretler
Yunanistan kendisini her geçen gün ABD’nin Doğu Avrupa ve Doğu Akdeniz politikalarının icra edilmesinde kullanışlı bir araca dönüştürmektedir.
CIA Direktörü William Burns ilk olarak 1 Haziran 2021’de Yunanistan’ı ziyaret etmiştir. Bu , bir CIA Direktörünün 11 yıl sonra yaptığı ilk ziyaret olmuştur.
Bu ziyaretten tam 2 yıl sonra ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns'ün, 2 Haziran'da Meriç ve Dedeağaç'a "gizli" bir ziyaret yaptığı bildirildi.
CIA direktörü Burns, Türkiye’ye 50 kilometre mesafe olan ve ABD’nin askeri üssüne dönüşen Dedeağaç’ı 2 yıl içerisinde ikinci kez ziyaret etti.
Yunan basınında çıkan haberler göre CIA direktörü Burns'ün, Dedeağaç ziyaretine CIA ajanlarının eşlik ettiği belirtildi. Haberlerde, Burns'ün Dedeağaç ve Meriç ziyaretinden Yunan istihbaratı ve polisinin haberdar olmadığı kaydedildi.
Dedeağaç Neden Önemli?
Dedeağaç, günümüzde Yunanistan’ın Balkanlar ve Adalar Denizi’nde varlık göstermek için kullandığı bir üs olmaktadır.
1872 yılında bu yana sahip olduğu demiryolu sayesinde Dedeağaç Avrupa ve Asya kıtaları arasındaki köprü konumunda bulunur. Bu nedenle, karayolu, demiryolu ve denizyolu bağlantılarının kesiştiği bir noktada yer alması stratejik önemine katkıda bulunur.
Dedeağaç Limanı, Türkiye'ye en yakın büyük Yunan limanlarından biridir. Bu liman, kara ve deniz ticaretinin önemli bir geçiş noktası olduğu için hem ABD hem de Yunanistan için özel önem verilen bir nokta konumundadır.
Dedeağaç Türkiye ile olan sınıra yakınlığı, askeri harekat ve sınıra yakın bölgelerin kontrolü açısından stratejik bir avantaj sağlamaktadır.
Diğer yandan Dedeağaç kentinde stratejik öneme sahip bir deniz üssü ve hava üssü bulunmaktadır. Deniz üssü, Yunanistan Donanması'nın operasyonlarını desteklemek için kullanılan bir üssüdür. Hava üssü ise hava kuvvetlerinin operasyonlarını desteklemek ve hava sahasını kontrol etmek için kullanılan bir üstür.
Dedeağaç, Doğu Akdeniz açısından da son derece stratejik bir noktadır. Bölgedeki doğal gaz ve enerji kaynaklarının çıkarılması, depolanması ve dağıtılması açısından stratejik bir rol oynayabilir. Özellikle Doğu Akdeniz'deki enerji kaynaklarına erişim ve güvenli taşıma rotaları açısından önemli bir noktada bulunmaktadır.
CIA Direktörünün Ardından 5 Büyükelçinin Dedeağaç’ı Ziyareti
7 Haziran 2023 tarihinde ABD, Bulgaristan, Moldova, Romanya ve Ukrayna büyükelçileri Dedeağaç’ı ziyaret ederek Yunanistan’ın Dedeağaç merkezli Dikey Koridor Projesi hakkında bilgi aldılar.
Projenin en önemli özelliğinin Çanakkale Boğazı’nın atlanarak doğrudan Ukrayna’ya bağlanacak bir koridor oluşturması olarak gösteriliyor.
Dedeağaç limanını ziyaret eden 5 büyükelçi aynı zamanda Yunanistan'ı Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna'ya bağlayan enerji, ekonomi, altyapı, yollar ve ağlar alanlarında işbirliğini derinleştirme olasılıklarını tartıştı.
Dikey Koridor Projesi Nedir?
Dikey Koridor Projesi, Doğu Akdeniz’deki doğal gaz kaynaklarını Avrupa’ya taşımayı amaçlayan bir enerji projesidir.
Proje kapsamında İsrail, Mısır ve GKRY’deki gaz sahalarından çıkarılacak gaz, Yunanistan üzerinden Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna’ya ulaştırılacak.
Dikey Koridor Projesi, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hak ve çıkarlarını yok sayan ve Çanakkale Boğazı’nı by-pass ederek Türkiye’yi enerji denkleminin dışında bırakmayı hedefleyen bir projedir.
Proje, Türkiye’nin dışlandığı Doğu Akdeniz Gaz Forumu (DAGF) tarafından desteklenmektedir.