ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’un üzerinde çalıştığı Suudi Arabistan ve İsrail arasında bir normalleşme anlaşmasına dair beklentileri düşürdü.
Sullivan, anlaşmanın yakın olduğunu iddia eden haberleri reddetti.
Sullivan, salı günü gazetecilere verdiği brifingde, "Bu konuda daha kat edilecek çok yol var" dedi.
Geçtiğimiz aylarda Sullivan ve yardımcıları, bir anlaşmaya zemin hazırlamak için Suudiler ve İsrailliler’le ayrı ayrı görüşmelere başlamıştı.
İki ülke arasındaki barışın "çok önemli" olacağını ve ABD'ye "temel açıdan fayda sağlayacağını" söyleyen Sullivan, ülkelerin "ekonomi, teknoloji ve bölgesel güvenlik gibi konularda iş birliği yapabileceği daha entegre, daha istikrarlı bir Ortadoğu" hedefinin altını çizdi.
Sullivan, gelecek ay Yeni Delhi'de yapılacak G20 Zirvesi’nin oturum aralarında ABD Başkanı Joe Biden ile Suudi Veliaht Prens Muhammed Bin Salman arasında görüşme ihtimali hakkında yorum yapmaktan kaçındı.
Suudi Arabistan ile İsrail ilişkilerinin normalleşmesi konusu, eski ABD Başkanı Donald Trump yönetiminde gündeme getirilmeye başladı. Trump yönetimi, Suudi Arabistan’ın 2020’de “İbrahim Mutabakatı” (Abraham Accords) imzalayarak İsrail’i tanıyan Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas’a katılmasını istiyordu.
Mutabakattan bu yana Riyad'ın İsrail'le bağları giderek ısındı.
Riyad’ın hava sahasını İsrail'e ve İsrail'den gelen uçuşlara açması, geçen yıl Temmuz’da Biden'ın Tel Aviv'den Cidde'ye doğrudan uçan ilk ABD başkanı olmasını sağladı.
Müzakereler devam ederken taraflar şartlarını kamuoyuna açıklamadı.
Bununla birlikte medyada, ABD, Suudi Arabistan ve İsrail arasındaki bir anlaşmanın neye benzeyebileceğinin ana hatlarını çizen haberler çıktı.
Anlaşmayla birlikte İsrail, kilit bir Arap ülkesi ve Müslüman dünyasının fikir belirleyicisi konumunda olan Suudiler’le ilişkileri normalleştirerek, geniş siyasi ve ekonomik etkiden fayda sağlamak istiyor.
Aynı zamanda İsrail, bölgede İran'ı caydırmak için daha fazla Suudi desteği almayı hedefliyor.
Anlaşma İsrail’in, Endonezya ve Malezya gibi Müslüman çoğunluğa sahip diğer ülkeler tarafından tanınmasına yol açabilir.
Washington, Çin’e karşı rekabetinde Suudiler’in ABD ile daha uyumlu olmasını ve Riyad ile Tahran arasında bir vekalet çatışması yaşanan Yemen'deki savaşı çözmesini istiyor.
Biden, kısmen Kongre'deki Demokratlar’ın desteğini güvence altına almak için İsrail'i Filistinliler’le iki devletli bir çözüm hedefini korumaya zorlayabilir. Biden, muhtemelen İsrail’i işgal altındaki Batı Şeria'yı asla ilhak etmeyeceği veya İsrail yerleşimlerini genişletmeyeceği sözünü vermeye zorlayabilir.
Bu arada Riyad açısından anlaşma, İran’dan korunmak için Washington ile bir tür karşılıklı savunma anlaşması içermesi gerekiyor. Ayrıca Riyad anlaşmanın, petrolünün tükeneceğini öngörerek, ABD’nin Suudi Arabistan’ın ülke içi zenginleştirmenin de yer aldığı sivil nükleer programına desteğini içermesini istiyor.
Sullivan, Biden yönetiminin bu şartları kabul etmeye istekli olup olmayacağını söylemeyi reddetti.
Kaynak: https://www.voaturkce.com/a/beyaz-saray-suudi-arabistan-israil-arasinda-normalesmenin-yakin-tarihte-olmasini-beklemiy/7239455.html