GKRY’NİN DOĞU AKDENİZ’DEKİ GASPLARI ve SÖZDE PARSELLERİNİN GERÇEK SAHİPLERİ

GKRY’NİN DOĞU AKDENİZ’DEKİ GASPLARI ve SÖZDE PARSELLERİNİN GERÇEK SAHİPLERİ

TÜRK DEGS Araştırmacısı Ömer Memoğlu

21. yüzyılın ilk çeyreğinin sonu denizlerin paylaşım mücadelesi kapsamında Doğu Akdeniz’de büyük bir rekabet yaşanmaktadır. Doğu Akdeniz’e kıyısı olan devletler haricindeki aktörler de ya GKRY gibi paravan yarımadalar aracılığıyla ya da bölgedeki limanları kiralamak suretiyle bu yarışa dahil olmak istemektedirler. Bölgede yer alan hidrokarbon rezervleri küresel aktörlerin iştahını kabartmakta ve söz konusu bölgede bir kıyıya sahip olmasalar bile kıyıdaş devletlerle çeşitli antlaşmalarla bölgede söz sahibi olmak istemektedirler.

Doğu Akdeniz’de bulunan petrol ve doğal gaz rezervlerine ilişkin olarak uzmanların yorum ve raporları incelendiğinde; SHELL, BP ve NOBLE ENERGY firmalarının bölgeye ilişkin anket ve analiz sonuçlarının incelenmesi ve ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin (USGS-US Geological Survey) 08 Nisan 2010 tarihinde yayınlandığı raporda açıkça yer alan bilgi ve belgelere göre Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon rezervlerinin Türkiye’nin yaklaşık 572 yıllık, Avrupa’nın ise 30 yıllık doğalgaz ihtiyacını karşılayabilecek seviyede olduğu görülmektedir.[1] Görüldüğü üzere Doğu Akdeniz’deki milli hak ve menfaatlerimizi korumamız demek, enerji sorununu çözmemiz ve büyük devlet olmamız demektir.

Hâl böyle olunca Doğu Akdeniz’in tarihsel, ticari, jeopolitik ve jeostratejik açıdan öneminin yanında enerji kaynakları çerçevesinde de oldukça zengin ve önemli olduğu, hatta günümüzde enerji hâkimiyet teorileri kapsamında hâkimiyet kurulması gereken en kritik alan olduğu ifade edilebilir.

Türkiye, Doğu Akdeniz’de 2280 km ile en uzun kıyı uzunluğuna sahip olan devlettir. Bu özellik bile Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de en fazla deniz yetki alanına sahip olması gereken devlet olduğunu ortaya koymaya yeter. Türkiye’yi ise kıyı uzunlukları çerçevesinde Doğu Akdeniz’e kıyıdaş olma özelliği taşıyarak takip eden devletler; Mısır 922 km, KKTC 396 km, GKRY 384 km, Libya 340 km, Lübnan 294 km, İsrail 245 km, Suriye 193 km, Yunanistan 167 km[2] ve Filistin 40 km kıyı uzunluğu ile takip eder.

GKRY’NİN DOĞU AKDENİZ’DEKİ GASPLARINI GÖSTERİR HARİTA

Çalışmamız kapsamında "GKRY'nin Doğu Akdeniz'deki Gasplarını Gösterir" bir harita çalışması hazırladık. Haritada görüldüğü üzere GKRY'nin sözde parselleri olan 1, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 nolu parsellerde Türkiye'ye ait olan alanlar gösterilmekte ve 6 nolu parselde ise GKRY'nin 3.5 trilyon fit küp gaz potansiyeli olduğunu duyurduğunu hatırlatarak 6 nolu parselin ise yarısının Türkiye'ye ait olduğunu ifade ediyoruz.[1]

Olası bir İsrail-Türkiye MEB antlaşması kapsamında ise 7, 8 ve 11 nolu parsellerin bir bölümünün, Afrodit olarak adlandırılan 12 nolu parselin ise büyük bir çoğunluğunun İsrail'e ait olduğunu ifade ediyoruz. Bu noktada Moshe Dayan Enstitüsü’nde yayınlanan Amiral Yaycı ve Ceyhan’ın (2020) makalesini de hatırlatıyoruz.[2]

İSRAİL VE TÜRKİYE’NİN KARŞILIKLI KIYILARINI GÖSTERİR HARİTA

Türkiye Cumhuriyeti Devleti denizlerin paylaşımı çerçevesinde Doğu Akdeniz'de de hakkaniyet çerçevesinde adil paylaşımdan yanadır. Bu adil paylaşım ilkesinden hareketle denizden komşusu olan devletlerin de milli hak ve menfaatlerini korumak adına çalışmalar üretmektedir. Tıpkı Libya gibi İsrail de Türkiye'nin denizden komşusudur. Libya ile yapılan antlaşmanın bir benzeri (simetriği) İsrail ile de yapılabilir. Bu çerçevede hem İsrail hem de Türkiye kazanır.[1]