Avrupa yaklaşık 500 milyon tonluk yıllık petrol ihtiyacının yüzde 30'unu, doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 40'ını ve kömür ihtiyacının ise yarısını Rusya'dan temin ediyor. Dolayısıyla bu noktada AB, Rus gazına olan bağımlılığını kırmanın ve enerji dönüşümünü hızlandırmanın yollarını arıyor. Rusya'nın tehditleri ile birlikte gözler yeniden Doğu Akdeniz'deki doğalgaz varlığına çevrildi.
1-RUSYA'NIN AVRUPA'YA KARŞI 'ENERJİ' TEHDİDİ KARTINI KULLANMASI VE YAŞANAN ENERJİ KRİZİ, DOĞU AKDENİZ İÇİN NE ANLAM İFADE EDİYOR?
Yaycı: Hem ABD, hem Avrupa enerjide Rusya'ya bağımlılığını azaltmak istiyor. ABD, Avrupa'ya çözülüp sıvılaştırma yöntemi ile yakıt olarak kullanılan kaya gazı göndererek bunu yapmak istiyor. Ancak bu tek başına yeterli değil. Bu nedenle Doğu Akdeniz'deki doğalgaz varlığı Rusya'ya bağımlılığın azalması açısından çok önemli.
Türkiye'nin doğalgaz boru hattı altyapısı var ve bu konuda tecrübeli. Haliyle son dönemde yaşananlarla hem Doğu Akdeniz'in hem de Avrupa'ya sevkiyatta mesafe kısalığı nedeniyle Türkiye ön plana çıkıyor.
2- SON GELİŞMELER (TÜRKİYE-İSRAİL-YUNANİSTAN LİDERLERİNİN GÖRÜŞMELERİ) DOĞU AKDENİZ'DE OLUŞTURULAN 4'LÜ İTTİFAKTA (MISIR, İSRAİL, GKRY VE YUNANİSTAN) NASIL BİR ETKİ BIRAKIR?
Yaycı: İsrail; Yunanistan ve G. Kıbrıs Rum Yönetimi'yle ilişki kurmuş, bu ilişkiden Yunanistan ve G. Kıbrıs yönetimi, Türkiye aleyhine bir cephe oluşturmayı ummuştu. Ama görüldüğü üzere bu ilişkide Türkiye'ye karşı cephe olma noktasında istedikleri gibi hareket edemiyorlar. Her devlet menfaatine düşkündür. Şimdi İsrail de bu gazı satmak durumunda. Daha önce Eastmed Boru Hattı projesi hayata geçmedi; ABD desteğini çekmişti. Çünkü Türkiye'den güzergah onayı alınması gerekliydi. Türkiyesiz bir Doğu Akdeniz düşünülemez. Akdeniz'e en uzun kıyıya sahip devlet Türkiye'dir. Bu gazın Avrupa'ya geçmesi için Türkiye üzerinden geçirilmesi gerekiyor.
3- İSRAİL CUMHURBAŞKANI'NIN 13 YIL SONRA TÜRKİYE'YE GELMESİ VE CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN "İSRAİL İLE ENERJİDE İŞBİRLİĞİ YAPABİLİRİZ" DEMESİ NE ANLAMA GELİYOR?
Yaycı: Açık bir şekilde enerji konusunda birlikte çalışılması anlamında geliyor. Ama sadece burada boru hatlarının oluşturulması, güzergahının ortaklaşa oluşturulması ya da Türkiye üzerinden geçirilmesi değil, kaynaklara sahip olmak, paylaşmak esas olmalıdır... Anlaşma imzalamak istemiyorlarsa dahi bu sınırlara göre, münhasır ekonomik bölge ilan etmeleri her iki devletin faydasına olacaktır.