İsveç’in NATO Üyeliğine Türkiye Desteği Batı Basını Tarafından Nasıl Değerlendirildi?
İsveç, NATO’ya üyeliği konusunda Türkiye’nin destek vereceğini duyurmasıyla bir yıllık müzakere süreci ardından üyeliğe daha da yakınlaştı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg NATO Zirvesinin başlamasına saatler kala Türkiye’nin İsveç’in NATO üyesi olması için destek verdiğini açıkladı. Stoltenberg açıklamayı Erdeoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile gerçekleştirilen üçlü görüşmenin ardından yaptı.
Toplantı sonunda Türkiye ve İsveç arasında yeni bir güvenlik mekanizması oluşturulacağı açıklanırken Stockholm’ün Ankara’ya “terör örgütlerini” desteklemeyeceğine dair güvence verdiği de bildirildi. İsveç ayrıca Türkiye’nin AB sürecine de destek vereceğini beyan etti.
New York Times, Türkiye’nin bu kararının NATO’nun Ukrayna’nın üyeliğine odaklanabilmesinin yolunu açacağına dikkat çeken ajanslardan biri olarak yer aldı. Gazete, Türkiye’nin kararını ABD Başkanı Joe Biden’ın NATO Zirvesine gitmek üzereyken Pazar günü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı telefonla aramasının ardından gelmesine dikkat çekti.
NYC, Biden’ın “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile Avrupa- Atlantik bölgesinde caydırıcılık ve savunma alanlarında işbirliğini artırmaya ve birlikte çalışmaya hazırım” açıklamasına yer verirken, “Açıklama, ABD’nin Türkiye’nin talep ettiği F-16 savaş uçakları ve diğer silahları satacağının bir göstergesi olarak yorumlandı” ifadelerini kullandı.
Gazete, İsveç ve Finlandiya’nın Rusya’nın Ukrayna’yı işgal karşısında yaşadıkları güvenlik kaygısı nedeniyle uzun süredir tereddütle yaklaştıkları NATO’ya katılma kararı aldıklarını hatırlatarak; “Üyelikleri esasen Baltık Denizi’ni NATO hakimiyetindeki bir su yoluna çeviriyor ve bu da NATO’nun en savunmasız üyelerini, yani Baltık ülkelerini koruma yeteğini artırıyor. Buna, hem Rusya hem de Belarus ile sınır komşusu olan zirvenin yapıldığı yer Litvanya’da dahil.” yorumunu yaptı.
New York Times’ın yorumu:
“Daha fazla zorlasaydı (Türkiye), muhtemelen daha fazlasını alamyacaktı, ancak NATO müttefikleri arasındaki konumunu daha da tehlikeye atabilirdi.
“Türkiye, Erdoğan’ın Putin ile yakın bağları ve Türkiye’nin Rus şirketlerinin yaptırımlarından kaçınmasına yardım etmekteki rolü ile ilgili şüpheler nedeniyle Batılı güçler tarafından zaten yakından izlenmekte.” şeklinde değerlendirdi.
Washington Post gazetesi de F-16 savaş uçakları ile ilgi halen süren pazarlığın, Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya üyeliğine karşı çıkmasında rol aldığını öne süren bir diğer basın kuruluşu oldu.
Washington Post: “Uzmanlar, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine karşı çıkmayı sürdürmekteki asıl amacının, Biden yönetiminin desteklediği ancak ABD Kongresi’nde muhalefetle karşılaşan, 20 milyar dolarlık Amerikan F-16 savaş uçaklarının satışı anlaşmasının tamamlanması için müzakere etmek olduğunu söylediler” ifadelerine yer verdi.
Gazete, Erdoğan ile Biden’ın Pazar günü gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Türkiye’nin “uzun ve başarısız” AB’ye katılma sürecinin de gündeme geldiğinin anlaşıldığını yazdı.Ancak Washington Post Avrupa Komisyonu sözcüsü Dana Spinant’ın “iki süreci birbiriyle ilişkilendiremezsiniz” sözlerini hatırlattı. Böylece AB’nin İsveç’in NATO üyeliğini, bloğun genişleme süreci ile ilişkilendirilmesine karşı çıktığını aktardı.
İngiltere merkezli Financial Times gazetesi ise konuya ilişkin yaptığı haberinde, “Erdoğan İsveç’in NATO üyeliği hedefini Türkiye’nin AB üyeliği hedefiyle ilişkilendirdi” başlığını kullandı.
Gazete isim vermeksizin açıklama yapan bir AB yetkili ise Türkiye’nin talebi ile ilgili, “Erdoğan elini yükseltiyor”, “Bu biraz artılı” ifadelerine yer verdi.
İngiltere merkezli The Telegraph, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine destek vermek için AB ile üyelik müzakerelerini gündeme taşımasına değinen bir diğer basın kuruluşu oldu.
The Telegraph değerlendirmesinde; “AB, uzun süredir insan hakları ile ilgili endişelerini Türkiye’nin üyeliğinin önünde bir engel olarak gösterirken, Türklerin Blok genelinde serbest dolaşıma sahip olma olasılığı, Brexit yanlısı kampanyacılar da dahil olmak üzere Avrupa’daki sağcı popülist hareketler tarafından sıklıkla konu edildi” ifadeleri kaydedildi.
Ayrıca gazetede Stockholm Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Müdür Paul Levin’in, “Erdoğan bu süreçte defalarca yeni talepler ortaya attı ve hedefi başka yere kaydırdı, ancak bir NATO meselesi üzerinden AB’ye baskı kurmaya çalışmak oldukça iddialı” değerlendirilmesine yer verildi.
Guardian gazetesi ise konuya ilişkin haberinde, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in İsveç’in NATO’ya ne zaman katılacağı ile ilgili kesin bilgi vermekten kaçındığını ve Erdoğan’ın “en kısa zamanda” onay için kararı TBMM’ye sunacağını söylediğini yazdı. Aynı zamanda haberde TBMM’nin Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğinin onaylamasının iki hafta sürdüğü bilgi de verildi.
Kaynak: https://www.bbc.com/news/world-europe-66153641