23 Mayıs 1040 tarihinde Selçuklu Türk Devleti ile Gazneliler arasında yapılan Dandanakan Savaşı Türk tarihinin dönüm noktalarından biridir. Bugünkü Merv şehri yakınlarında yer alan Dandanakan o dönemde de önemli bir kültür, sanat ve ticaret merkezi idi. Tuğrul ve Çağrı Bey kumandasındaki Türk ordusunun Dandanakan’a uzanan yolda Gaznelilerle çeşitli mücadeleleri olmuştur. Bunlardan biri 1038 yılında Selçukluların zaferi ile sonuçlanan akındır. Bu akından sonra Karahanlı hükümdarı da Gazneli topraklarının zayıflamasından faydalanarak saldırıya geçmiştir. 1039 yılında ise Gazneli Sultanı Mesud Türkistan’ın birleşse dahi karşı koyamayacağı elli bin kişilik bir kuvvetle Cend Emiri Şah Melik ile birlikte Serahs’a yürüdü. Onun geldiğini duyan Tuğrul ve Çağrı Beyler ile Musa Yabgu da Serahs’a geldiler. Savaş hazırlıklarına derhal başlayan Selçuklularda bazı aykırı sesler yükselmeye başlamıştı. Gazneli Sultanı Mesud’un çok güçlü olduğunu düşünen bazı Selçuklu beyleri geri çekilmenin daha iyi olacağını ifade etmeye başladılar. Ancak özellikle Çağrı Bey çekilmenin uygun olmadığını söyleyerek yirmi bin kişilik kuvveti ile elli bin kişilik Gazneli ordusunun karşısına çıktı. Haziran 1039’da yaşanan bu savaşta Selçuklu ordusu büyük bir yenilgiye uğradı. Selçuklular çöllere doğru çekilmeye başladılar. Fakat bu çekilme Türk savaş taktiklerinin en önemlilerinden biri olan sahte geri çekilme stratejisinden başka bir şey değildi. Üzerlerine gelen Gazneli ordusunu yıpratmak için atlı yıpratma saldırılarının yanı sıra sıcakların bastırdığı günlerde çöllerdeki su kaynaklarını kuruttular. Orduyu yeniden toparlamak için zaman kazanmak isteyen Selçuklular, Gazneli Mesud’un Nesâ, Bâverd ve Ferâvâ’yı kendilerine, Nişabur, Serahs ve Merv’i de kendisine bırakan anlaşmasını kabul etti. Ancak bu anlaşma iki tarafın da büyük bir savaşa hazırlanması için gereken süreyi kazanmaları için yapılmış geçici bir anlaşma idi. Tam bu sırada Türk tarihinin en faziletli zamanlarından biri daha yaşandı ve Türkistan’da yaşayan Oğuz kitleleri soydaşları olan Selçuklulara yardıma geldiler. Selçukluları düşman karşısında oldukça güçlendiren bu hamle Çağrı Bey’e büyük bir cesaret vermişti. Gazneli Mesud’un Selçukluları ve tebaalarını Horasan’dan atmak üzere yüz bin kişilik ordusu ile Serahs’a hareket etmesi onu endişelendirmedi. Bazı Selçuklu beylerinin geri çekilme tekliflerine bir kez daha aldırış etmeden düşman üzerine yürüdü. Taktik olarak ise öncü kuvvetlerle düşmanı yıpratarak çöle çekmeyi ve burada onları yok etmeyi düşünüyordu. Çöldeki su kaynaklarını da kapattıkları için Gazneli ordusunu zor bir durumda bırakmışlardı. Ordusu yorgunluk ve susuzluktan bitkin düşen Sultan Mesud ile komutanlar arasında fikir ayrılıkları baş göstermeye başlamıştı. Bu durumdan faydalanmak isteyen Selçuklu ordusu Dandanakan Kalesi önünde savaşı kazanmak için saldırıya geçti. Türk savaş taktiklerini son derece zekice uygulayan Çağrı Bey’e daha fazla dayanamayan Gazneli ordusu 23 Mayıs 1040 yılında yenilgiye uğradı. Bu zaferin kazanılması ve Tuğrul Bey’in hükümdar olması ile Selçuklu Türk Devleti kurulmuş oldu. Bundan sonra ise Türk-İslam tarihinin en büyük devletlerinden biri olan Selçuklu Türk Devleti Türk-İslam kültürünü ve coğrafyasını tehlikelere karşı her daim korumak üzere görev alan bir devlet olmuştur.
Bu Yazıyı Paylaş
Yorum yapılmamış
