Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, 8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs Rum güçleri tarafından işkence edilerek şehit edilmiştir. Son görevinde Kıbrıs Türklerini savunmak için uçan Cengiz Topel, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk hava harp şehidi olmuştur. Türk Hava Kuvvetleri, Erenköy direnişine destek vermek ve Kıbrıs Türklerine yönelik artan Rum baskısını hafifletmek amacıyla harekete geçmiştir. Cengiz Topel, bu destek görevinde uçağının düşürülmesi sonucu esir alınmış ve şehit edilmiştir. 1934 yılında Trabzonlu bir ailenin çocuğu olarak İzmit’te doğan Cengiz Topel, Kuleli Askerî Lisesi ve Kara Harp Okulu’ndan mezun olmuştur. Ardından NATO kapsamında pilot eğitimlerine katılmış, Türkiye ve Kanada’da pilotluk eğitimi almıştır. T-6 ve F-86 uçaklarıyla uçan Cengiz Topel, 1958 yılında envantere giren F-100 uçağına pilotluk yapmış ve 1963 yılında yüzbaşı rütbesine terfi etmiştir.
1960 yılında Birleşik Krallık, Ağrotur ve Dikelya üsleri dışında adanın kontrolünü yeni bağımsız olan Kıbrıs Cumhuriyeti’ne devretmiştir. Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık gibi garantör devletlerin himayesinde kurulan bu yeni devletin, adadaki azınlık konumundaki Türklerin haklarını koruyamayacağı kısa sürede anlaşılmıştır. Yunanistan yanlısı Kıbrıslı Rumlar, enosis (Kıbrıs ile Yunanistan’ın birleşmesi ideali) önündeki en büyük engel olarak Türkleri görmüş ve etnik temizlik amacıyla yıldırma, zorbalık ve katliam yöntemlerine başvurmuşlardır. 20-21 Aralık 1963 tarihlerinde gerçekleşen ve yüzlerce Türk’ün katledildiği Kanlı Noel, Türklere yönelik şiddetin doruk noktası olmuştur. Bu olaylardan sonra giderek izole bölgelere hapsedilen Türkler, varlıklarını sürdürebilmek ve Rum güçlerine karşı koyabilmek için anavatan Türkiye’nin yardımına ihtiyaç duymuşlardır. 8 Ağustos 1964’te, üç gün önce başlayan Erenköy direnişine destek olmak amacıyla Türk Hava Kuvvetleri harekete geçmiştir. Yüzbaşı Cengiz Topel liderliğindeki dört F-100 uçağı, Türklere yakın hava desteği sağlamak üzere göreve çıkmıştır. Rumların 40 mm uçaksavar ateşiyle düşürülen F-100 uçağından paraşütle atlayan Cengiz Topel, düşman hatlarına inmek zorunda kalmıştır. Esir alındıktan sonra ağır işkencelere maruz kalan ve öldürülen Cengiz Topel’in nasıl ve nerede öldürüldüğüne dair çelişkili anlatılar olduğu görülmüştür. Güzelyurt’ta ya da Rumların karargâh olarak kullandığı Cikko Manastırı’nda öldürüldüğüne dair iddialar olsa da kesin olan gerçek şudur: Cengiz Topel, ağır işkenceyle sorgulanmış ve infaz edilmiştir. Türk tarafı, Topel’in radyoda Türk karşıtı söylemlere zorlandığını ancak bunu reddettiğini açıklamıştır. 11 Ağustos 1964’te yapılan otopsi ve görgü tanıklarının ifadeleri, esir düşen Cengiz Topel’e yapılanları ortaya çıkarmıştır: Sağ gözüne künt bir darbe vurulmuş ve kanama tespit edilmiştir. Sol gözü çıkarılmış, yüzünde kesik ve darbe izleri bulunmuştur. Kafasına çivi çakılmış, kafa derisinde kesikler görülmüştür. Vücudunda derin yarıklar ve göğüs kafesinde kurşun delikleri tespit edilmiştir. Ayrıca enjeksiyon izleri, vücudunda yaygın ezikler ve darbeler ile iç organlarında eksiklikler saptanmıştır. Cengiz Topel, savaş hukuku ve insanlık vicdanına aykırı bu işkenceler sonucunda şehit olmuştur. 12 Ağustos’ta Türkiye’ye getirilen Cengiz Topel, Edirnekapı Sakızağacı Hava Şehitliği’ne defnedilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk hava harp şehidi olan Cengiz Topel, Kıbrıs’taki Türk varlığının devamı için canını feda eden yüzlerce şehidimizden birisi olmuştur. Bugün, ismi Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde onlarca okul, cadde, anıt ve parka verilerek yaşatılmaktadır.
