Süyüm Bike, 1516 yılında Nogay Hanı Yusuf Mirza’nın kızı olarak dünyaya gelmiştir. Çocukluk yıllarını siyasî gücün, refahın ve hanlık asaletinin gölgesinde geçirmiştir. Hem güzelliği hem de zekâsı ile çevresinde hayranlık uyandırmış, daha genç yaşlarda “Sevimli Prenses” olarak anılmıştır. Babasının siyasî tercihleri neticesinde 1533 yılında Kazan Hanı Can Ali ile evlendirilmiştir. Ancak Can Ali, görünürde bir hükümdar olsa da Rusya’nın desteğiyle tahta çıkarıldığı için bağımsız bir siyaset yürütememiştir. Bu durum, vatanına ve milletine gönülden bağlı olan Süyüm Bike için derin bir hayal kırıklığı yaratmıştır.1535 yılında Can Ali’nin ölümünün ardından Kazan tahtına Kırım kökenli Safa Giray davet edilmiştir. Onun tahta çıkışı Kazan için yeniden bir umut kaynağı olmuştur. Süyüm Bike ile gerçekleştirdiği evlilik ise siyasî anlamda Kazan Hanlığı’nı güçlendirmiştir. Bu evlilik Süyüm Bike’nin hayatında da önemli bir dönüm noktası olmuştur. Safa Giray devlet işlerini daima ona danışmış, sevgisini ve bağlılığını koşulsuz şekilde Süyüm Bike’ye sunmuştur. Safa Giray, Rusların artan baskılarına karşı uzun yıllar mücadele etmiştir. Ancak 1549 yılında kırk iki yaşında iken ani bir şekilde hayata veda etmiştir. Bu ölüm, hem Kazan halkı hem de Süyüm Bike için sarsıcı bir yıkım olmuştur. Safa Giray, ölmeden önce oğlu Ötemiş Giray’ı han tayin etmiş ve annesi Süyüm Bike’yi de Kazan tahtına naibe olarak bırakmıştır. Bu sırada Rusya tahtında bulunan Çar IV. İvan, Kazan’ı fethetmeyi kendisine siyasî bir gaye edinmiştir. 1547, 1550 ve 1551 yıllarında Kazan üzerine seferler düzenlemiştir. Özellikle 1550 yılındaki kuşatma sırasında Süyüm Bike cesareti ile öne çıkmış, daima askerlerinin yanında durmuştur. Rus ordusu bu kahramanca direniş karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştır. 1551 yılında IV. İvan, Kazan’ın kapısına bir tehdit gibi dikilen Züye Kalesi’ni inşa ettirmiştir. Kalenin inşasının ardından Kazan’a ağır şartlar içeren bir antlaşma sunulmuştur. Bu şartların en ağır olanı, Süyüm Bike ile oğlu Ötemiş Giray’ın Moskova’ya teslim edilmesi olmuştur. Osmanlı Devleti’nden medet umulmuş, ancak elçiler yolda öldürülmüş ve beklenen yardım bir türlü ulaşamamıştır. Nihayetinde Kazan beyleri Rusların teklifine boyun eğmiş ve Süyüm Bike oğluyla birlikte Moskova’ya götürülmüştür.1552 yılında Kazan, Rus ordularının kuşatmasıyla düşmüş ve şehir büyük bir yıkıma uğramıştır. Camiler ve medreseler yerle bir edilmiş, halk zorla Hristiyanlaştırılmak istenmiş, pek çok insan katledilmiştir. Süyüm Bike, bu acı haberleri esaret altında almış ve milletinin esaretiyle kendi esaretini bir görmüştür. Moskova’da geçen yıllarında en ağır darbe, canından üstün gördüğü oğlunun zorla Hristiyan yapılması ve adının Aleksandr olarak değiştirilmesi olmuştur. Bu kayıp, onun kalbini dağlamış ve yaşama sevincini söndürmüştür. Moskova’da sürekli hakaretlere ve baskılara maruz kalmıştır. Dillere destan olan yüzündeki güzellik hüzünle çizilmiş izlere dönüşmüştür. Her geçen gün ruhu biraz daha yıpranmış, tek duası Tanrı’nın kendisini bu esaretten kurtarması olmuştur. Nihayetinde 1557 yılında Moskova’da hayata gözlerini kapatmıştır. Vatanına olan sadakati, cesareti ve onurunu koruma iradesi, onu Türk tarihinde unutulmaz bir figür hâline getirmiştir. Süyüm Bike Kazan Hanlığı’nın son melikesi olarak yalnızca bir siyasî figür değil, aynı zamanda Türk tarihinin en güçlü kadın sembollerinden biri olmuştur. Hayatı hanlıklar arası ittifaklar, Moskova’nın yayılmacı politikaları ve taht mücadeleleriyle şekillenmiştir. Tahttaki konumu, hanlığın bağımsızlığını koruma çabasının en hassas dönemine denk gelmiş; esareti ise yalnızca bir hükümdarın kişisel trajedisi değil, bir milletin kaderindeki kırılma noktası olmuştur. Onun esareti, bir milletin zincire vuruluşunu temsil etmiştir. Adı tarih sayfalarında teslimiyetle değil, onurla ve direnişle anılmış; bir hanlık düşmüş, ancak bir kadının mirası asla yenilmemiştir. ASALETİN VE HÜZÜNLÜ DİRENİŞİN SEMBOLÜ SÜYÜM BİKESüyüm Bike, 1516 yılında Nogay Hanı Yusuf Mirza’nın kızı olarak dünyaya gelmiştir. Çocukluk yıllarını siyasî gücün, refahın ve hanlık asaletinin gölgesinde geçirmiştir. Hem güzelliği hem de zekâsı ile çevresinde hayranlık uyandırmış, daha genç yaşlarda “Sevimli Prenses” olarak anılmıştır. Babasının siyasî tercihleri neticesinde 1533 yılında Kazan Hanı Can Ali ile evlendirilmiştir. Ancak Can Ali, görünürde bir hükümdar olsa da Rusya’nın desteğiyle tahta çıkarıldığı için bağımsız bir siyaset yürütememiştir. Bu durum, vatanına ve milletine gönülden bağlı olan Süyüm Bike için derin bir hayal kırıklığı yaratmıştır.1535 yılında Can Ali’nin ölümünün ardından Kazan tahtına Kırım kökenli Safa Giray davet edilmiştir. Onun tahta çıkışı Kazan için yeniden bir umut kaynağı olmuştur. Süyüm Bike ile gerçekleştirdiği evlilik ise siyasî anlamda Kazan Hanlığı’nı güçlendirmiştir. Bu evlilik Süyüm Bike’nin hayatında da önemli bir dönüm noktası olmuştur. Safa Giray devlet işlerini daima ona danışmış, sevgisini ve bağlılığını koşulsuz şekilde Süyüm Bike’ye sunmuştur. Safa Giray, Rusların artan baskılarına karşı uzun yıllar mücadele etmiştir. Ancak 1549 yılında kırk iki yaşında iken ani bir şekilde hayata veda etmiştir. Bu ölüm, hem Kazan halkı hem de Süyüm Bike için sarsıcı bir yıkım olmuştur. Safa Giray, ölmeden önce oğlu Ötemiş Giray’ı han tayin etmiş ve annesi Süyüm Bike’yi de Kazan tahtına naibe olarak bırakmıştır. Bu sırada Rusya tahtında bulunan Çar IV. İvan, Kazan’ı fethetmeyi kendisine siyasî bir gaye edinmiştir. 1547, 1550 ve 1551 yıllarında Kazan üzerine seferler düzenlemiştir. Özellikle 1550 yılındaki kuşatma sırasında Süyüm Bike cesareti ile öne çıkmış, daima askerlerinin yanında durmuştur. Rus ordusu bu kahramanca direniş karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştır. 1551 yılında IV. İvan, Kazan’ın kapısına bir tehdit gibi dikilen Züye Kalesi’ni inşa ettirmiştir. Kalenin inşasının ardından Kazan’a ağır şartlar içeren bir antlaşma sunulmuştur. Bu şartların en ağır olanı, Süyüm Bike ile oğlu Ötemiş Giray’ın Moskova’ya teslim edilmesi olmuştur. Osmanlı Devleti’nden medet umulmuş, ancak elçiler yolda öldürülmüş ve beklenen yardım bir türlü ulaşamamıştır. Nihayetinde Kazan beyleri Rusların teklifine boyun eğmiş ve Süyüm Bike oğluyla birlikte Moskova’ya götürülmüştür.1552 yılında Kazan, Rus ordularının kuşatmasıyla düşmüş ve şehir büyük bir yıkıma uğramıştır. Camiler ve medreseler yerle bir edilmiş, halk zorla Hristiyanlaştırılmak istenmiş, pek çok insan katledilmiştir. Süyüm Bike, bu acı haberleri esaret altında almış ve milletinin esaretiyle kendi esaretini bir görmüştür. Moskova’da geçen yıllarında en ağır darbe, canından üstün gördüğü oğlunun zorla Hristiyan yapılması ve adının Aleksandr olarak değiştirilmesi olmuştur. Bu kayıp, onun kalbini dağlamış ve yaşama sevincini söndürmüştür. Moskova’da sürekli hakaretlere ve baskılara maruz kalmıştır. Dillere destan olan yüzündeki güzellik hüzünle çizilmiş izlere dönüşmüştür. Her geçen gün ruhu biraz daha yıpranmış, tek duası Tanrı’nın kendisini bu esaretten kurtarması olmuştur. Nihayetinde 1557 yılında Moskova’da hayata gözlerini kapatmıştır. Vatanına olan sadakati, cesareti ve onurunu koruma iradesi, onu Türk tarihinde unutulmaz bir figür hâline getirmiştir. Süyüm Bike Kazan Hanlığı’nın son melikesi olarak yalnızca bir siyasî figür değil, aynı zamanda Türk tarihinin en güçlü kadın sembollerinden biri olmuştur. Hayatı hanlıklar arası ittifaklar, Moskova’nın yayılmacı politikaları ve taht mücadeleleriyle şekillenmiştir. Tahttaki konumu, hanlığın bağımsızlığını koruma çabasının en hassas dönemine denk gelmiş; esareti ise yalnızca bir hükümdarın kişisel trajedisi değil, bir milletin kaderindeki kırılma noktası olmuştur. Onun esareti, bir milletin zincire vuruluşunu temsil etmiştir. Adı tarih sayfalarında teslimiyetle değil, onurla ve direnişle anılmış; bir hanlık düşmüş, ancak bir kadının mirası asla yenilmemiştir.
Bu Yazıyı Paylaş
Yorum yapılmamış
