TÜRK DENİZCİLİK TARİHİNİN ÜNLÜ BİLGİNİ: PİRİ REİS

Turk DEGS
Yazan: Turk DEGS
3 Dk. Okuma
3 Dk. Okuma

Türk denizcilik tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan Piri Reis’in Gelibolu’da dünyaya geldiği, 1470 yılı civarında doğduğu düşünülmektedir.  Asıl isminin Muhiddin Piri olduğu bilinmektedir. Babası Hacı Mehmed, amcası ise Osmanlı Devleti’nin denizcilerinden olan Kemal Reis’tir. Yaşamının ilk yıllarını Gelibolu’da geçirmiş, gençlik yıllarında ise amcası Kemal Reis’in yanında denizcilik faaliyetlerine katılmıştır. Hayatına, denizciliğe ve gezdiği yerler hakkındaki izlenimlerine kaleme aldığı, Türk ve Dünya coğrafya tarihinin de eşsiz kaynağı olan Kitâb-ı Bahriyye’de yer vermiştir. 1486 yılında İspanya’daki Müslüman halk Osmanlı Devleti’nden yardım istediğinde gönderilen birlikler arasında Kemal Reis yer almıştır. Bu dönemden itibaren 1493 yılına kadar Piri Reis Batı Akdeniz’de denizcilik faaliyetlerinde bulunmuştur. Yaklaşık 6 yıllık bu süre içerisinde İspanya, İtalya, Fransa ve Kuzey Afrika kıyıları hakkında bilgi toplamış ve bu bölgelerin kıyı haritalarını çizmiştir.

II. Bayezid döneminde Osmanlı ordusunun güçlendirilmesi politikası gereğince korsanlık yapan Türk denizcilerin devlet idaresi altına alınması kararlaştırılmıştır. Bu karar doğrultusunda Kemal Reis’e Akdeniz’e yapılacak seferde görev verilmiştir. Bu görevde Piri Reis de yer almıştır. Türk denizcilik tarihinde Piri Reis hakkında bilgi bu görev sırasında yani 1499-1502 yılları arasındaki deniz seferlerinde verilmiştir. 1511 yılında amcası Kemal Reis’in ölmesi üzerine Gelibolu’ya dönen Piri Reis, burada dünya haritasını hazırlamaya başlamıştır. Aynı zamanda onun ilk eseri olan bu haritada Amerika kıtasına dair çizimler de yer almıştır. Tarihler 1516’ya geldiğinde Osmanlı Devleti’nin Mısır Seferi’ne çıkma kararının ardından Piri Reis’e komutanlık verilmiştir. Eserinde bu görevden detaylıca bahseden Piri Reis, Mısır’ın fethedilmesi ile dönemin Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim ile tanışma fırsatı bulmuş, hazırlamış olduğu dünya haritasını kendisine sunmuştur. Mısır seferi dönüşünde Gelibolu’ya dönerek denizcilik üzerine aldığı notları kitap haline getirmek amacıyla çalışmalara başlamıştır. Yavuz Sultan Selim’in ardından tahta çıkan Kanuni Sultan Süleyman döneminde de Osmanlı donanması hızla denizcilik faaliyetlerine devam etmiştir. Piri Reis de 1523 yılında Rodos Seferi için Osmanlı donanmasına katılmıştır. Bu görev sonrası hazırlamış olduğu eserini İbrahim Paşa vasıtasıyla Kanuni Sultan Süleyman’a sunmuş ve büyük takdir görmüştür. Padişaha sunduğu bu esere 1528 yılında bir harita daha eklemiş, bu haritada Amerika kıtasına dair çizimleri yer almıştır. 1552 yılında ikinci kez Mısır Seferine çıkmış, bu sefer sonunda Kanuni Sultan Süleyman tarafından idama mahkûm edilmiştir. 80 yaşını aşmış olan Piri Reis 1554 yılında idam edilmiştir.

Piri Reis’in kaleme aldığı Kitâb-ı Bahriyye kendisinden sonraki dönemlerde coğrafya, astronomi, tarih alanının yanı sıra denizcilik ile ilgili derslerin de yer aldığı Osmanlı medreselerinde yararlanılan kaynak eser niteliğine sahip olmuştur. Aynı zamanda coğrafya ve haritacılık tarihinin en önemli örneğini oluşturmasının yanı sıra bu alanlarda yapılan araştırmalara öncülük etmiştir.

Bu Yazıyı Paylaş
Yorum yapılmamış

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir