9 Nisan 2025 tarihinde dünyada yaşanan önemli dış politik gelişmeler…
Türkiye, Suriye’deki gerilimi azaltmak için İsrail ile ‘teknik görüşmeler’ yapıyor
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Çarşamba günü Türk televizyonlarında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Suriye konusundaki gerilimi azaltmak için İsrail ile teknik düzeyde görüşmeler yürüttüğünü ancak bunun ilişkileri normalleştirme düzeyinde olmadığını belirtti.
Türkiye, Suriye’de yaklaşık 14 yıl süren iç savaşın ardından Aralık ayında Beşar Esed’i deviren ve yeni bir yönetim kuran Suriyeli grupların önemli destekçilerinden biri. Türkiye’nin bu etkisi, Suriye güçlerini sınırından uzak tutmak için hava saldırıları ve kara harekatları düzenleyen İsrail’i endişelendiriyor.
CNN Türk televizyonuna konuşan Fidan, “Şimdi biz Suriye’de belli operasyonları yürütürken, o bölgede uçaklarını uçuran İsrail’le de belli bir noktada, tıpkı Amerikalılar ve Ruslarla yaptığımız gibi, bir iletişim mekanizması olması gerekiyor” dedi.
Fidan, “Tabii ki bunu tesis etmek için teknik düzeyde temasların olması normaldir” diye ekledi.
Ancak Dışişleri Bakanı bunun İsrail’in Gazze’de yürüttüğü soykırım savaşı nedeniyle gerilen ilişkilerde bir normalleşme olacağı anlamına gelmediğini söyledi.
İsrail’in Suriye’de gerçekleştirdiği saldırılarda Türkiye’nin kayıp verip vermediğiyle ilgili bir soruya Fidan, “Türk vatandaşlarından kayıp olmadı” şeklinde yanıt verdi.
İsrail, 8 Aralık 2024’te Beşar Esed rejiminin düşmesinden bu yana Suriye’de 700’ün üzerinde saldırı gerçekleştirdi. İsrail’in saldırıları eski ordu güçlerinden kalma askeri mevzileri, hava üslerini, savaş uçakları ve helikopterleri hedef aldı.
Türkiye ile İsrail’in ilişkileri İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik bir soykırım savaşına giriştiği 7 Ekim 2023’ten bu yana bozulmuş durumda.
ABD Başkanı Donald Trump Pazartesi günü yaptığı açıklamada, kendisini İsrail ve Türkiye arasında arabulucu olarak önerdi.
Beyaz Saray’da önemli müttefiki Netanyahu ile birlikte konuşan Trump, Erdoğan’la olan “harika ilişkilerini” müzakereler için bir yol olarak lanse etti.
ABD ve Suudi Arabistan dışişleri bakanları görüştü
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD Başkanı Donald Trump’ın önümüzdeki ay Suudi Arabistan’a yapmayı planladığı ziyaret öncesinde Çarşamba günü Washington’da Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ile bir araya geldi.
Trump geçen hafta yaptığı açıklamada ilk yurt dışı ziyaretini Suudi Arabistan’a yapacağını ve önümüzdeki ayın başlarında bu ülkeye bir ziyaret planladığını ifade etmişti. Trump ayrıca gezisini diğer Körfez ülkelerini de kapsayacak şekilde genişletebileceğini belirtmişti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce’a göre Rubio, Suudi Arabistan’a Rusya ve Ukrayna arasında barışı sağlama çabalarının yanı sıra ekonomi ve savunma konularındaki iş birliği için teşekkür etti.
Haaretz: İsrail Refah’ı tampon bölgeye dönüştürmeyi planlıyor
İsrail gazetesi Haaretz’e göre İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin güneyindeki yoğun nüfuslu bir Filistin kenti olan Refah’ı tampon bölgeye dönüştürmeyi planlıyor.
Mısır sınırındaki kent binlerce yıllık bir geçmişe sahip ve İsrail ‘in Gazze’ye yönelik savaşı Ekim 2023’te başlamadan önce 200.000 Filistinliye ev sahipliği yapıyordu.
Haaretz’in haberinde, “Askeri kaynaklara göre, sınır bölgesinin diğer kısımlarında olduğu gibi tüm alanın sivillere yasak bir tampon bölge olarak mı belirleneceğine yoksa bölgenin tamamen temizlenip tüm binaların yıkılarak Refah şehrinin tamamen ortadan kaldırılıp kaldırılmayacağına henüz karar verilmedi.” ifadeleri yer aldı.
İsrail kara ve hava kuvvetleri, geçen ay kuşatma altındaki bölgeyi bombalamaya başladığından bu yana Refah’a durmaksızın saldırıyor.
O zamandan bu yana yaklaşık 1.500 Filistinliyi, Ekim 2023’ten bu yana ise 50.800’den fazla Filistinliyi katlettiler.
Askerler kentin önde gelen yerleşim bölgelerine baskınlar düzenleyerek aralarında infaz edilen sağlık görevlilerinin de bulunduğu sivilleri ayrım gözetmeksizin öldürürken, on binlerce kişiyi de yaya olarak kaçmaya zorladı.
Bu ayın başlarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Han Yunus ile Refah arasında, Gazze Şeridi boyunca doğudan batıya uzanan ve “Morag ekseni” olarak adlandırdığı bir bölgenin ele geçirildiğini duyurdu.
Bu bölge, İsrail ordusunun daha önce “insani bölge” olarak tanımladığı ve ülke içinde yerinden edilmiş Filistinlilere sığınmalarını söylediği yerleri de kapsıyor.
2005’te dağıtılan yasadışı bir Yahudi yerleşimi olan Gush Katif, Refah’ın dışında, İsrail ordusunun şimdi bir tampon bölgeye dönüştürmeye çalıştığı bir alanda inşa edilmişti.
Haaretz’e konuşan askeri kaynaklara göre bu hamle Gazze Şeridi’ni Mısır’dan ayırarak İsrail topraklarıyla çevrili bir bölge haline getirmeyi amaçlıyor.
Ölüm bölgeleri
Haberde ayrıca Refah kentinin tüm binaların yıkılması ve bölgenin temizlenmesi yoluyla tamamen ortadan kaldırılıp kaldırılmayacağına ya da sadece sivillere yasak bölge olarak belirlenip belirlenmeyeceğine henüz karar verilmediği belirtiliyor.
Ekim 2023’te Gazze’yi yeniden işgal etmesinden bu yana İsrail ordusu Gazze Şeridi’nin tüm sınırlarını “tampon bölge” ilan etti.
Bu bölge içerisinde İsrail kuvvetlerine tarım arazilerini yıkma, konut bloklarını yok etme ve bölgeye yaklaşan herkese ateş açma talimatı verildi.
Bu durum hafta başında İsrailli gaziler grubu Breaking the Silence (BtS) tarafından hazırlanan bir raporla ortaya çıktı.
“The Perimeter” başlıklı raporda, ordunun Gazze’de 800 ila 1.500 metre genişliğinde ve 1,5 km derinliğe kadar nasıl bir bölge kurduğu ve geniş arazileri nasıl ‘büyük ölüm bölgelerine’ dönüştürdüğü ayrıntılarıyla anlatılıyor.
Raporda yer alan İsrailli askerlerle yapılan görüşmelere göre, bu bölgelerin sınırları sürekli değişiyor ve Filistinlilere hiçbir zaman bildirilmiyordu.
“Başlangıçta İsrail ordusu geçilmesi yasak olan belirli bir alan belirledi. Ordu bir çizgi belirliyor ve bu çizgiyi geçen herkes tehdit olarak görülüyor” diyor bir yedek komutan ve ekliyor:
“Netzarim Koridoru’nda ve sınır boyunca da böyle oldu. Net bir angajman kuralı yok. Sahada takdir yetkisi var ve buna nihayetinde bölük komutanı ya da tabur komutanı karar veriyor.”
Hamas’ın tünellerinin yüzde 75’i halen ayakta
İsrail ordu kaynaklarının Çarşamba günü İsrailli N12 kanalına verdiği bilgiye göre, İsrail ordusu Hamas’ın Gazze’deki tünellerinin sadece dörtte birini yok edebildi.
Tünellerin yüzde 75’inin halen sağlam olduğu ve kullanıldığı kaydedildi.
Ordu kaynakları ayrıca Mısır’dan Gazze Şeridi’ne ulaşan önemli sayıda tünelin de hala sağlam olduğunu vurguladı. İsrail Savunma Bakanı Israel Katz Şubat ayında düzenlenen bir konferansta “Mısır’a geçen birkaç tüneli kendi gözlerimle gördüm, bazıları kapalıydı, birkaçı ise açıktı” demişti.
İsrail geçtiğimiz yıl Mısır ile Gazze Şeridi arasındaki Philadelphi Koridoru’nu işgal etmiş ve sınır geçişlerini kapatmıştı.
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları’nın halen yoğun çatışmalara girmediği ve doğrudan temastan kaçındığı dile getiriliyor. İsrail ordusu ise bu durumun geçici olduğunu ve ordu güçlerinin ilerleyişe devam etmesinin ardından yeniden şiddetli çatışmaların patlak vereceğini değerlendiriyor.
Hamas’ın İsrail karşısında uzun süredir devam eden direnişinin en büyük parçalarından biri de Gazze’nin altındaki tüneller. İsrail uzun süredir ABD ile birlikte bu tünelleri etkisiz hale getirmeye çalışsa da büyük bir başarı elde edebilmiş değil.
“Türkiye Trump’ın gümrük vergilerinden etkilenmeyecek”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çarşamba günü yürürlüğe giren gümrük vergileri nedeniyle Türkiye’nin ticareti, üretimi ve ihracatı açısından olumsuz bir durum beklemediğini ifade etti.
Türkiye, yüzde 10’luk en düşük “karşılıklı” ABD tarifesinden kurtulan ekonomiler arasında yer alıyor ve potansiyel kazananlar olarak ortaya çıkan bir avuç ülke arasında görülüyor.
Erdoğan, AK Parti Grup Toplantısı’nda yaptığı açıklamalarda, “Türkiye’nin ekonomik programının ülkeyi dış şoklara karşı dirençli hale getirdiğini ve orta ve uzun vadede benzer ülkelere kıyasla daha güçlü bir ekonomik büyüme beklediğini” söyledi.
Erdoğan, “Dünyada ciddi bir belirsizlik var ama Türkiye’nin yolunu aydınlatan güçlü bir ekonomik program var” dedi ve ekledi: “Düşük gümrük tarifeli ülkelerden biri olduğumuz için bu dönemi birçok ülkeden daha kolay atlatacağımızı düşünüyoruz.”
Erdoğan, Türkiye’nin enflasyonla mücadele sürecinin devam ettiğini ve hükümetin geçen yıl başlattığı harcama disiplini ve tasarruf tedbirlerinin bu yıl da devam edeceğini sözlerine ekledi.
Demir, çelik ve alüminyum ihracatı ABD’nin daha önceki gümrük vergilerinden darbe alan Türkiye, şimdi diğer küresel tüccarlara yönelik daha yüksek vergilerden faydalanacak gibi görünüyor.
Rusya ve ABD İstanbul’da görüşecek
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya ve ABD’nin 10 Nisan’da İstanbul’da karşılıklı elçilik faaliyetlerine ilişkin yeni bir tur görüşme gerçekleştireceğini doğruladı.
Rus diplomat düzenlediği basın brifinginde, Rusya ve ABD arasında karşılıklı elçilik faaliyetlerinin normalleştirilmesine yönelik ikinci tur görüşmelerle ilgili olarak, “Bunun yarın gerçekleşeceğini teyit ediyorum” dedi.
Zaharova, “Toplantı İstanbul’da yapılacak. Rus heyetine Rusya’nın ABD Büyükelçisi Alexander Darchiyev başkanlık edecek ve ABD tarafını Dışişleri Bakan Yardımcısı (Rusya ve Orta Avrupa’dan sorumlu) Sonata Coulter temsil edecek” dedi.
Zaharova toplantıya iki ülkenin üst düzey diplomatlarının da katılacağını sözlerine ekledi.
Zaharova, “İki ülkedeki diplomatların faaliyetlerini engelleyen teknik engeller de dahil olmak üzere çok sayıda engelin kaldırılmasına yönelik devam eden ayrıntılı çalışmalar sürdürülecek” dedi.
Husiler: ABD’ye ait MQ-9 tipi SİHA’yı düşürdük
Yemen’deki İran destekli Husiler, Çarşamba günü yaptıkları açıklamada ABD’ye ait bir MQ-9 tipi insansız hava aracını düşürdüklerini duyurdu.
Hava aracının ülkenin kuzeydoğusundaki Cevf vilayetinin hava sahasında düşürüldüğü ifade edildi.
Grubun askeri sözcüsü Yahya Seri tarafından yapılan açıklamada, “ABD’nin ülkemize yönelik devam eden saldırganlığına ve halkımıza yönelik korkunç katliamlarına karşılık olarak, hava savunmamız düşman bir ABD MQ-9 uçağını Cevf vilayetinin hava sahasında düşmanca görevler icra ederken uygun bir yerel yapım füzeyle düşürmeyi başardı” dedi.
Sözcü, bu hava aracının 10 gün içinde üçüncü ve Ekim 2023’ten bu yana ise ABD’ye ait 18. hava aracı olduğunu da sözlerine ekledi.
Yahya Seri, ABD’nin Yemen’e yönelik günlerdir devam eden hava saldırılarında sivillerden hayatını kaybeden ve yaralananların olduğunu da ekledi.
ABD’li bir yetkili dün Al Jazeera’ye yaptığı açıklamada ABD ordusunun Yemen’e yönelik saldırıların başladığı Mart ayından Salı gününe kadar 300’den fazla hedefi vurduğunu ve Husilere yönelik saldırıların neredeyse günübirlik olarak gerçekleştiğini söyledi.
ABD saldırıları, ABD Başkanı Donald Trump’ın Husilere karşı “büyük bir saldırı” başlatma emri vermesinin ve grubu “tamamen ortadan kaldırma” tehdidinde bulunmasının ardından geldi.
Irak
- Birleşmiş Milletler Misyonunun Çekilmesi: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak’taki BM misyonunun 2025 yılı sonunda sona erdirilmesine karar verdi. Bu karar, BM’nin ülkedeki uzun süreli varlığının ardından alındı. Barron’s
İran
- Nükleer Programdaki Gelişmeler: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İran’ın uranyum zenginleştirme programının kritik bir noktaya yaklaştığını belirtti. Macron, 2015 nükleer anlaşmasının Avrupa’daki ortaklarının, Tahran ile ilerleme sağlanamazsa yaptırımları yeniden değerlendirmesi gerektiğini ifade etti. Reuters
Yemen
- BM Temsilcisinin Ziyareti: Birleşmiş Milletler’in Yemen özel temsilcisi Hans Grundberg, artan gerilimleri azaltmak amacıyla Yemen’in başkenti Sana’a’ya bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu, Grundberg’in yaklaşık iki yıl aradan sonra yaptığı ilk ziyaret oldu. Reuters
Sudan
- Yeni Hükümetin Kurulması: Sudan’daki siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, ülkedeki siyasi krizi sonlandıracak nihai anlaşmanın 1 Nisan’da imzalanacağını ve yeni geçiş hükümetinin 11 Nisan’da kurulacağını duyurdu. TRT Haber
- Çocuklarda Beslenme Krizi: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Sudan’da 5 yaş altı 3,2 milyon çocuğun bu yıl akut kötü beslenmeye maruz kalacağını öngördü. Anadolu Ajansı
Libya
- Havayolu Ulaşımının Yeniden Başlaması: İtalyan havayolu şirketi ITA Airways, 10 yıl aradan sonra Roma ile Trablus arasında doğrudan uçuşlara yeniden başladı. Bu, 2014’ten bu yana ilk büyük Batı Avrupa havayolu şirketinin Libya’ya sefer düzenlemesi anlamına geliyor. Reuters+1Reuters+1
- Petrol ve Gaz Arama Faaliyetleri: İtalyan enerji şirketi Eni, Libya’nın Ghadames havzasında 2025 yılında petrol ve gaz arama faaliyetlerine başlamayı planlıyor. Eni, Libya’yı petrol ve gaz üretimi açısından kritik bir ülke olarak görüyor. Reuters
Ermenistan
- Avrupa Birliği ile İşbirliği: Ermenistan Cumhurbaşkanı Vahagn Khachaturyan, 2025 yılında Avrupa Birliği ile güvenlik konularını da içeren işbirliği yapmayı planladıklarını belirtti. Armenpress+1Armenpress+1
- Ekonomik Büyüme Tahmini: Ermenistan Maliye Bakanı Vahe Hovhannisyan, 2025 yılı için ülke ekonomisinin %5,6 oranında büyümesinin öngörüldüğünü açıkladı. Armenpress
- Hindistan’dan Silah Alımı: Ermenistan, 2024-2025 döneminde Hindistan’dan 600 milyon dolarlık silah siparişi vererek, Hindistan’ın en büyük silah ithalatçısı oldu. En Son Dakika Haber
